در کارگاه‌های صنعتی، چیزی که از چشم کارگر ماهر دور نمی‌مونه، تیغ برشه. نه فقط یه تیکه فلز که بُره، بلکه ابزاریه که مرز بین کار درست و خراب‌کاریه. اگه تیغ رو نشناسی، جنسش رو ندونی، زاویه‌ی دندونش، فاصله‌اش، حتی صدای برشش رو درک نکنی، نه از دقت خبریه، نه از سرعت، نه از ایمنی.
حالا بیاین دو تا از مهم‌ترین تیغ اره‌هایی که در صنعت فلزکاری، آلومینیوم‌کاری، نجاری سنگین، و حتی پروفیل‌بُری استفاده می‌شن رو بررسی کنیم: دیسک برش و اره نواری.
۱. دیسک برش (Cutting Disc)
الف) تعریف و کاربرد
دیسک برش در نگاه اول شاید ساده به نظر بیاد: یه صفحه‌ی گرد که روی دستگاه فرز یا دستگاه سنگ‌بُری نصب می‌شه. اما تفاوت در جزئیاته. مثلاً دیسک برش آهن، فرقش زمین تا آسمونه با دیسک برش استیل یا آلومینیوم.
• دیسک‌های فلت (Flat) یا تخت برای برش صاف کاربرد دارن.
• دیسک‌های توربو یا با لبه‌های خشن برای برش‌های سریع‌تر با سطح کمتر تمیز.
• بعضی‌ها الماظه‌ای هستن برای سنگ و سرامیک.
ب) ساختار و جنس
دیسک‌های برش عمدتاً از ترکیب رزین صنعتی و ساینده‌هایی مثل آلومینا یا کاربید سیلیکون ساخته می‌شن. اگه جنس بدنه ضعیف باشه، تو سرعت بالا ترک برمی‌داره و ممکنه بترکه، که می‌تونه جون آدمو بگیره.
ج) نکات مهم در انتخاب و استفاده
• همیشه به قطر و ضخامت دقت کن. هر دستگاه ظرفیت مشخصی داره.
• دور مجاز (RPM) روی دیسک نوشته شده. هرگز از اون بیشتر نرو.
• برش خشک یا مرطوب؟ بعضی دیسک‌ها برای برش با آب طراحی شدن، بعضی خشک.
• همیشه از گیره مناسب و پشتیبان پشت دیسک استفاده کن.
۲. اره نواری (Band Saw)
الف) چی هست؟
اره نواری یه نوار پیوسته‌ست از جنس فولاد فنری یا HSS که دور دو یا چند فولی بزرگ می‌چرخه. با اون می‌تونی فلز، چوب، یا حتی پلاستیک رو با دقت و نرمی خاصی ببُری. مخصوصاً وقتی برش‌های طولانی یا قوس‌دار داشته باشی، مثل برش لوله یا پروفیل.
ب) انواع تیغه اره نواری
1. دندانه یکنواخت (Regular Tooth)
برای برش مواد نرم‌تر مثل آلومینیوم یا پلاستیک.
2. دندانه متغیر (Variable Tooth)
برای برش فلزات سخت و کاهش ارتعاش و صدا.
3. تیغه بی‌دندانه (Knife-Edge)
مخصوص موادی مثل لاستیک، فوم یا حتی گوشت در صنایع غذایی!
ج) نکات حیاتی در انتخاب تیغه اره نواری
• TPI (تعداد دندانه در اینچ): برای فلزات نازک، TPI بالا لازم داری؛ برای ضخامت زیاد، TPI پایین.
• عرض نوار: هرچه نوار عریض‌تر باشه، برش مستقیم‌تره ولی قدرت مانور کمتره.
جنس تیغه:
• کربن استیل: برای چوب و آلومینیوم.
• بی‌متال (Bi-Metal): برای فولاد، چدن، استیل ضدزنگ.
• کرباید سرجوش: برای آلیاژهای سخت مثل تیتانیوم یا ابزارسازی.
تیغه‌ی کند هم کارو خراب می‌کنه، هم عمر دستگاهو کم می‌کنه.
هرگز بدون روغن‌کاری یا خنک‌کاری از تیغه استفاده نکن، مخصوصاً برای برش‌های طولانی یا سخت.
تیغه‌ی شکسته رو اصلاً ترمیم نکن، بنداز دور.
همیشه قبل از شروع کار، صدای دستگاهو گوش بده. تیغه‌ای که درست نصب نشده باشه، صداش می‌گه یه جای کار میلنگه.
برندهای مطرح تیغه‌های اره نواری و دیسک برش
در دنیای حرفه‌ای‌ها، برند فقط اسم نیست؛ اعتبار، تجربه و بازدهیه. انتخاب تیغه‌ی درست، نصف کیفیت برش رو تضمین می‌کنه.
در صورت نیاز به خرید تیغ اره نواری و خرید تیغ اره دیسکی از برند های غربی و چینی داشتید با ما تماس بگیرید.
۱. LENOX (لنوکس) – آمریکا
• از پیشگامان تولید تیغ اره نواری بی‌متال و کارباید جوش‌خورده.
• عمر بالا، طراحی دندانه پیشرفته (T3 و T4 برای فلزات سنگین).
• مخصوص استفاده در خطوط برش اتوماتیک و CNC.
۲. Bahco (بااهکو) – سوئد
• مهندسی دقیق سوئدی، تخصص در تیغه‌های با دندانه متغیر.
• انتخاب اول برای کارگاه‌هایی که با فولادهای سخت و استیل سر و کار دارن.
• تیغه‌های نواری با پوشش ضدسایش و لبه‌های هندسی خاص.
۳. Wikus (ویکوس) – آلمان
• تیغه‌هایی با بدنه ارتجاعی و لبه بسیار سخت، مناسب برش طولانی.
• فوق‌العاده در برش مواد آلیاژی، نیکل، تیتانیوم، فولاد ابزار.
• کیفیت ساخت مثال‌زدنی، پایداری حرارتی بالا.
۴. Tyrolit (تیرولیت) – اتریش
• برند تخصصی دیسک‌های برش و سایش صنعتی.
• زیرمجموعه گروه Swarovski، تمرکز بر تکنولوژی ساینده.
• دیسک‌های الماسه، سرامیکی و رزینی برای فلزات و سنگ.
روش‌های تنظیم زاویه دندانه تیغه اره نواری
تنظیم زاویه دندانه‌ها (Tooth Set & Rake Angle) یعنی مهارت در شکل دادن به روح تیغ. این تنظیمات، نوع براده‌برداری، مسیر برش و خنک‌کاری رو مشخص می‌کنه.
۱. زاویه براده (Rake Angle):
• زاویه مثبت: برش تهاجمی‌تر، مناسب برای فلزات نرم مثل آلومینیوم یا برش سریع.
• زاویه صفر: کاربرد عمومی، برای فلزات نیمه‌سخت.
• زاویه منفی: برای مواد سخت و شکننده مثل فولاد ضدزنگ، چدن یا آلیاژ نیکل.
۲. ست دندانه (Tooth Set Types):
• Alternate Set: هر دندانه به یک سمت خم می‌شود (چپ/راست). مناسب برش صاف.
• Raker Set: یک دندانه به چپ، یکی به راست، سومی صاف. براده‌برداری منظم‌تر.
• Wavy Set: گروهی از دندانه‌ها با انحناهای متوالی. ایده‌آل برای ورق‌های نازک.
نکته: تنظیم اشتباه دندانه باعث گیر کردن تیغه، لرزش، یا حتی شکست در وسط کار می‌شه.
بازسازی و تیزکاری تیغه اره نواری
وقتی تیغه خوب کار می‌کرده اما کند شده، همیشه نیازی به تعویض نیست. بعضی از تیغه‌ها مخصوصاً در مدل‌های صنعتی و گران‌قیمت، قابل بازسازی هستن.
جهت تیز کردن صفحه های برش میتوانید از دستگاه ابزار تیز کن های مربوطه بهره ببرید
مراحل تیزکاری و بازسازی تیغه:
الف) بازدید اولیه:
• بررسی ترک، شکستگی یا لب‌پریدگی در دندانه‌ها.
• بررسی خم‌شدگی و انحراف تیغه.
ب) سنگ‌زنی دوباره دندانه‌ها:
• با دستگاه سنگ‌تیزکن مخصوص تیغه نواری (Saw Blade Grinder).
• اصلاح زاویه براده و زاویه دندانه با دقت بالا.
• تیزکاری باید با خنک‌کاری همراه باشه تا تیغه نسوزه.
ج) اصلاح ست دندانه:
• با ابزار Set Gauge یا دستگاه اتومات، دندانه‌ها مجدداً تنظیم می‌شن.
د) تست عملکرد:
• بستن تیغه روی دستگاه آزمایشی یا فشار پایین و بررسی صدای برش.
• اگر صدای ناصاف یا داغ شدن در محل برش دیده شد، بازسازی به درستی انجام نشده.
• تیغه‌ای که دندانه‌هاش همه رو به یه سمت باشه خطرناکه؛ یا تنظیم اشتباه شده یا فولی مشکل داره.
• هیچ‌وقت تیغه‌ای که ترک شعاعی یا طولی داره بازسازی نکن، حتی اگه گرون بوده.
• در تیغه‌های بی‌متال، فقط قسمت لبه تیز می‌شه، بدنه نباید تحت حرارت زیاد قرار بگیره.